وقتی زباله‌های کرونایی، صحیح بی‌خطرسازی نمی‌شوند

لاله سادات کوثری | شهرآرانیوز؛ در کنار همه دغدغه‌ها برای کاهش شیوع بیماری و شمار قربانیان کرونا، روی دیگر سکه که کمتر مورد توجه قرار گرفته است، توجه به موضوع نفوذ و دفن زباله‌های کرونایی است و پرسش‌هایی از این دست که جمع آوری و دفن این نوع از زباله‌ها چگونه انجام می‌شود یا اینکه در صورت دفن زباله‌های کرونایی آیا امکان بازگشت ویروس به محیط از طریق خاک و آب وجود دارد یا خیر.

۱۶ شهریورماه امسال بود که دبیر شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی کشور با تأکید بر اینکه نباید زباله‌های کرونایی بازیافت شوند، افزود: مهم‌ترین نکته این است که در زمان همه گیری چنین ویروس‌هایی اساسا مرحله بازیافت زباله از چرخه مدیریت پسماند حذف می‌شود؛ زیرا پسماند کرونایی در کنار پسماند‌های دیگر آلودگی ایجاد می‌کند و تفکیک و بازیافت باید قطع و تمام پسماند‌ها دفن شوند.

محمد الموتی همچنین اعلام کرده بود که درباره پسماند خشک کرونایی توصیه می‌شود که دفن و سوزانده شوند، زیرا در غیراین صورت در کنار پسماند‌های‌ تر قرار می‌گیرند و باعث ایجاد آلودگی می‌شوند.

در همین زمینه مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری مشهد درباره چگونگی تفکیک زباله‌های کرونایی از دیگر زباله‌ها و نحوه دفن آن‌ها به خبرنگار ما گفت: بی خطرسازی پسماند بیمارستانی با دانشگاه علوم پزشکی است.

ابوالفضل کریمیان درباره چگونگی تفکیک زباله‌های بیمارستانی از دیگرزباله‌ها و نحوه دفن آن‌ها گفت: مسئولیت بی خطرسازی زباله‌های بیمارستانی با دانشگاه علوم پزشکی مشهد است.

وی افزود: با استناد به ماده ۷ قانون مدیریت پسماند، مدیریت اجرایی پسماند‌های صنعتی و ویژه به عهده تولیدکننده است؛ بنابراین پسماند‌های بیمارستانی که براساس تبصره ۱ ماده ۲ قانون مذکور جزو پسماند‌های ویژه محسوب می‌شوند نیز باید توسط بیمارستان‌ها بی خطر شوند.

وی ادامه داد: بیمارستان‌ها پس از بی خطرسازی پسماند‌های پزشکی آن‌ها را به سازمان مدیریت پسماند تحویل می‌دهند و این سازمان برای دفن بهداشتی آن‌ها در سلول‌ها و ترانشه‌های ویژه پسماند‌های پزشکی اقدام می‌کند.

وی یادآور شد: این سلول‌ها و ترانشه‌ها که به‌صورت ویژه و محصور برای پسماند‌های بیمارستانی در محل دفن زباله‌ها ایجاد شده است، برابر ضوابط مربوط دارای لایه‌های ژئوممبران برای جلوگیری از نفوذ به خاک است و پس از دفن، عملیات آهک پاشی بر روی این نوع پسماند‌ها صورت می‌گیرد.

وی درباره پسماند‌های پزشکی مطب ها، کلینیک‌ها و درمانگاه‌ها نیز گفت: دانشگاه علوم پزشکی مجوز فعالیت را به شرکت‌های خصوصی در زمینه جمع‌آوری و بی خطرسازی پسماند‌های پزشکی تحت نظارت دانشگاه داده است.

کریمیان افزود: مرجع تشخیص تبدیل پسماند پزشکی به پسماند بی خطرشده نیز اداره کل محیط زیست استان است و با تأیید این اداره درباره دفن بهداشتی این گونه پسماند‌ها اقدام می‌شود.

در مقابل و در پاسخ به اینکه زباله‌های کرونایی تولید شده در بیمارستان‌ها چگونه از دیگر زباله‌ها تفکیک و بی خطرسازی می‌شوند، مدیر سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: زباله‌های کرونا را مانند زباله‌های عفونی در نظر می‌گیریم و حتی ماسک‌های استفاده شده نیز در همین تعریف قراردارد.

 

علی اصغر حسنی افزود: این نوع زباله‌ها مانند دیگر زباله‌های بیمارستانی بی خطر و بعد از بی خطرسازی براساس پروتکل‌های تعریف شده به سازمان مپ تحویل داده می‌شوند و سازمان بازیافت نیز کار دفن بهداشتی را انجام خواهد داد. وی با بیان اینکه دیگر مراکز بهداشتی درمانی هم همین طور هستند، اذعان کرد: جداسازی خاصی وجود ندارد، زیرا در بیمارستان‌ها خیلی از بخش‌ها به دلیل کرونا تعطیل اند و دیگر زباله‌ای تولید نمی‌شود.

وی تصریح کرد: ویروس کووید ۱۹ بیشتر از طریق تنفس منتقل می‌شود، از دیگر سو زباله‌های کرونایی با دستگاه اتوکلاو مطابق دستورالعمل‌های جهانی در دمای بالا استریل و بی خطر می‌شوند و بعد از بی خطرسازی کار تست انجام می‌شود تا بررسی شود که آیا دستگاه کار خود را به درستی انجام داده است یا خیر. درباره دفن نیز لایه بندی‌ها انجام می‌شود تا اثر عفونی زباله‌ها به آب‌های زیرزمینی و خاک نشت نکند.

 

مدیر سلامت محیط و کار معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد یادآور شد: بیمارستان‌هایی که کار اتوکلاو زباله‌ها را انجام می‌دهند در ابتدا برای این کار خوداظهاری، سپس بازرسان بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی از محل بازدید می‌کنند و اداره کل محیط زیست استان نیز به‌صورت تصادفی نظارت و سرکشی را انجام می‌دهد و اگر تخلفی صورت گرفته باشد برابر مقررات برخورد می‌شود.

حسنی درباره جمع آوری زباله‌های موجود در مطب‌ها و کلینیک‌ها و آزمایشگاه‌ها و... نیز اضافه کرد: چندپیمانکار به مراکز یادشده معرفی شده اند و آن‌ها پس از جمع آوری، زباله را به مراکز بی خطرسازی منتقل می‌کنند تا با نظارت متولیان بهداشتی و محیط زیست استان این کار انجام شود.

وی افزود: همه این  زباله‌ها به‌عنوان زباله‌های عفونی تعریف و جداسازی می‌شوند و مشهد تاکنون در حوزه گندزدایی و بی خطرسازی زباله‌ها گام‌های مؤثری برداشته است.

در ادامه بررسی این موضوع، یک متخصص حوزه پسماند و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: قانون مدیریت پسماند تصریح می‌کند که تولیدکننده پسماند پزشکی خود باید این زباله را بی خطرسازی کند و برای دفن به شهرداری تحویل بدهد.

دکتر مهدی جلیلی افزود: بیشتر بیمارستان‌ها دستگاه بی‌خطرسازی دارند، اما به طور عمده با استناد به نتایج آزمایشگاهی، بین ۲۵ تا ۵۰ درصد تست‌های این زباله‌ها منفی است، یعنی فرایند بی خطرسازی درست انجام نمی‌شود.

این  مدرس دانشگاه با بیان اینکه این درصد با افزایش دوبرابری آمار تولید زباله عفونی در ایام کرونا به طور شایان توجهی افزایش می‌یابد، گفت: دلیل بروز این مشکل نیز فرسودگی دستگاه، نحوه راهبری نادرست دستگاه در دما و فشار مناسب، نبود یا خراب‌بودن دستگاه خردکن قبل از فرایند بی خطرسازی و نبود خدمات پس از فروش دستگاه‌ها برای تعمیر یا تعویض است.